Παρασκευή 18 Μαρτίου 2016

Περί μικρών πριγκιπισσών και άλλων συναφών...

    



     Ναι ναι…είμαι κι εγώ από εκείνα τα κοριτσάκια που μεγάλωσαν με παραμύθια που έπρεπε απαραιτήτως να έχουν μια πριγκίπισσα νέα, όμορφη, καλή, ευγενική, που χε όλα τα καλά του κόσμου εν ολίγοις, αλλά που μια κακιά μητριά ή μάγισσα την βάλανε στο μάτι και της κάνανε μαύρη τη ζωή. Όλα αυτά βέβαια μέχρι να βρεθεί ο άλλος απαραίτητος χαρακτήρας του παραμυθιού, ο πρίγκιπας, ο οποίος επίσης ήταν τρελό κελεπούρι, αφού ήταν νέος, ωραίος, πλούσιος, δυνατός, θαρραλέος και άλλα πολλά, που την έσωζε από τα μαρτύριά της και της χάριζε απλόχερα την ευτυχία.
Μελετώντας αυτά τα κλασικά παραμύθια, τα οποία μου έλεγε η γιαγιά μου κάθε βράδυ πριν κοιμηθώ (μερικές φορές έκανε φωτεινά διαλειμματα με κάτι εντελώς goth λαϊκά παραμύθια, ακόμη απορώ πως τα ‘λεγε σε μικρό παιδί!), διαπίστωσα ότι ακόμη κι εγώ χρησιμοποιώ σε κάποια παραμύθια μου το μοτίβο αυτό της απόλυτης μοναρχίας – βασιλείας. Θεωρώντας επομένως τον εαυτό μου ως δημοκρατικό άτομο, μπήκα στη διαδικασία να αναρωτηθώ, προς τί αυτή η εντονότατη χρήση βασιλικών οικογενειών στα παραμύθια. Γιατί λοιπόν να υπάρχει σχεδόν πάντα μια πριγκίπισσα; Γιατί όχι ένα απλό κοριτσάκι; Η κόρη του φούρναρη, του γιατρού, του ξυλοκόπου; 
     Μια πρώτη απάντηση νομίζω είναι η ανάγκη να καταδειχθεί μέσω του παραμυθιού ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να χτυπηθούν από τη μοίρα και να γίνουν  δυστυχισμένοι, είτε είναι φτωχοί είτε πλούσιοι. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα παραμύθια είναι λαϊκοί μύθοι, οι οποίοι διαδόθηκαν από στόμα σε στόμα, μέχρι που κάποια στιγμή καταγράφηκαν. Είναι ολοφάνερο ότι τέτοιου είδους παραμύθια, αποκλείεται να δημιουργήθηκαν από την άρχουσα τάξη κάθε εποχής, δεν νομίζω ότι η κόρη του βασιλιά θα ήθελε να ακούσει ένα παραμύθι όπου κάποια όμοιά της χάνει όλα της τα προνόμια και περνά από σαράντα κύματα μέχρι να ευτυχίσει. Αντιθέτως, τα φτωχά παιδάκια θα άκουγαν με μεγάλη προσοχή τέτοιου είδους ιστορίες, αφού θα καταλάβαιναν ότι οι δυσκολίες της ζωής δεν χτυπούν μόνο τα ίδια και τις οικογένειές τους αλλά ακόμη και αυτούς που ζουν μέσα στα πλούτη και τα μεγαλεία. Αυτή λοιπόν θα μπορούσε να είναι μια πρώτη προσέγγιση επί του θέματος.     


     Ξαναβλέποντας όμως πρόσφατα μια ταινία που είχε χαραχτεί στη μνήμη μου ως παιδί, κατάλαβα ότι ίσως υπάρχει και μια άλλη απάντηση στο ερώτημά μου. Πρόκειται για την ταινία «Η μικρή πριγκίπισσα» (A little princess) βασισμένη στο ομώνυμο παιδικό βιβλίου του Frances Hodgson Burnett,  και μιλά για την ιστορία ενός μικρού κοριτσιού, κόρης ενός πλούσιου στρατιωτικού που ζει στις Ινδίες, η οποία ενώ βρίσκεται σε ένα αυστηρό σχολείο στην Αγγλία, μαθαίνει ότι ο πατέρας της πέθανε κι ότι είναι πλέον απένταρη. Η κάκιστη διευθύντρια την κρατάει στο σχολείο σαν υπηρέτρια, η μικρή Σάρα όμως, όχι μόνο δεν χάνει το κουράγιο της από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, αλλά αντιθέτως αποτελεί πηγή δύναμης και έμπνευσης για τις συμμαθήτριές της. Πρόκειται για ένα σπάνιο έργο, το οποίο δίνει σε μικρούς και μεγάλους μαθήματα ανθρωπιάς, αξιοπρέπειας, αγάπης, δύναμης και υπομονής. Στη συγκεκριμένη λοιπόν ταινία, την οποία προτείνω ανεπιφύλακτα, η μικρή Σάρα λέει χαρακτηριστικά στην κακιά και στριμμένη διευθύντρια, όταν εκείνη της φωνάζει ότι δεν είναι πια πριγκίπισσα γιατί είναι ορφανή και φτωχιά και δεν έχει στον ήλιο μοίρα: «Φυσικά και είμαι πριγκίπισσα! Όλα τα κορίτσια είναι! Εσάς ο πατέρας σας δεν σας είπε ποτέ ότι είστε πριγκίπισσα;». Αυτή ίσως είναι η λύση λοιπόν. Η πριγκίπισσα είναι ένα σύμβολο, το σύμβολο ότι κάθε κορίτσι, όσο φτωχό ή πλούσιο, άσχημο ή όμορφο κι αν είναι, στα μάτια των γονιών της είναι το πιο σπάνιο και ακριβό πλάσμα. Ακόμα κι αν ποτέ δεν μας έχουν αποκαλέσει έτσι οι γονείς μας, σίγουρα έχουμε όλες νιώσει πριγκίπισσες.. Κι ίσως γι’ αυτό να ταυτίζονται τελικά όλα τα κοριτσάκια με τις παραμυθένιες πριγκίπισσες κι όχι με την κόρη του φούρναρη, του γιατρού του κηπουρού…




     Το βιβλίο «A little princess» του Frances Hodgson Burnett έχει διασκευαστεί σε ταινία 5 φορές, με πιο γνωστή αυτή του 1939 με πρωταγωνίστρια τη μοναδική Shirley Temple. Μια πιο πρόσφατη εκδοχή, αλλά εξίσου καλή (είναι και αυτή που είδα πρόσφατα) είναι του 1995 με πρωταγωνίστρια τη μικρή Eleanor Bron σε σκηνοθεσία του Alfonso Cuaron.  Ιδού και το trailer για να πάρετε μια ιδέα!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου